اصل توحید و بسط آن در حرکت اجتماعی انسان



بی‌تردید نسخه و تجویزات سیاسی و اجتماعی امام خمینی، رهبر کبیر انقلاب اسلامی در حوزه سیاست و اجتماع، ریشه در انسان‌شناختی ایشان و مبانی آن دارد. اثری که هم اینک در معرفی آن سخن می‌رود، سعی دارد این نگره کلان را از جنبه‌های گوناگون مورد بررسی قرار دهد. «مبانی انسان‌شناختی اندیشه سیاسی امام خمینی» توسط راضیه مهرابی‌کوشکی تدوین شده و مرکز اسناد انقلاب اسلامی آن را روانه بازار نشر کرده است. تارنمای ناشر در اشارتی کوتاه، در باب موضوع این کتاب آورده است: «امام خمینی (ره) با بهره‌گیری از آموزه‌های وحیانی شریعت مقدس اسلام، انسان را موجودی الهی توصیف می‌کند که دارای اختیار، کرامت و شرافت می‌باشد و به واسطه فطرت کمال‌جوی خود، در تکامل، تحول و سیر مراتب وجودی، نیازمند زندگی اجتماعی و دارای مسئولیت فردی و اجتماعی است. پاسخ اولیه بسیاری از مسائل مطرح در اندیشه‌های سیاسی ایشان از جمله ولایت انسان کامل و نایب او در زمان غیبت امام دوازدهم (نظریه ولایت فقیه) را باید در برداشت خاص ایشان از سرشت و سرنوشت انسان جست‌وجو کرد. توجه به مبانی انسان‌شناختی اندیشه سیاسی امام‌خمینی بدان سبب است که این منظومه پایه اصلی و عنصر حیاتی شروع و استمرار جریان انقلاب اسلامی بوده است. امام خمینی نقش سیاسی- اجتماعی انسان را برمبنای اعتقاد به اصل توحید و بسط آن در حرکت انسان در جامعه و خوانش ویژه آن از هستی تعیین می‌کند. آنچه چنین چشم‌اندازی را پشتیبانی می‌نماید، بنیان‌های معرفت‌شناختی است که ریشه در جهت‌گیری عرفانی، فلسفی و فقهی ایشان دارد…».
سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی در یادداشتی دیگر درباره نحوه تدوین مطالب در این پژوهش و عناوین آن‌ها چنین آورده است: «تازه‌ترین اثر از منشورات مؤسسه فرهنگی- هنری مرکز اسناد انقلاب اسلامی، با عنوان مبانی انسان‌شناختی اندیشه سیاسی امام خمینی روانه بازار کتاب شد. این اثر بدین جهت تمرکز ویژه بر مبانی انسان‌شناسی اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) دارد که این منظومه پایه اصلی و عنصر حیاتی شروع و استمرار جریان انقلاب اسلامی بوده است. امام نقش
سیاسی- اجتماعی انسان را بر مبنای اعتقاد به اصل توحید و بسط آن در حرکت انسان در جامعه و خوانش ویژه‌ای که از هستی دارد، تعیین می‌کند. امام با بهره‌گیری از آموزه‌های توحیدی که به حکمت متعالیه مزین است، انسان را نیازمند تربیت، هدایت الهی و برنامه سعادت بخش می‌داند، بنابراین ضرورت انجام پژوهشی در راستای توصیف و تحلیل مبانی انسان شناسی امام و ایضاً فهم اندیشه سیاسی و اجتماعی ایشان، لازم و ضروری می‌نماید. این کتاب، در دو بخش سازماندهی شده است. در بخش نخست با عنوان انسان‌شناسی در غرب و اسلام، سیر اندیشه بشری در مورد مفهوم انسان، در دو حوزه غرب و اسلام بررسی شده است و مهم‌ترین ایده‌های مطرح‌شده در این دو حوزه تمدنی، با لحاظ الزامات و تجویزات سیاسی آن بحث می‌شود. فصل دوم از این بخش با عنایت به مهم‌ترین منابع معرفتی امام خمینی، به تبیین موضع فلسفی، عرفانی و کلامی ایشان در باب مسئله انسان می‌پردازد. در واقع در این فصل مبانی انسان‌شناسی امام خمینی، به لحاظ منابع شناختی و معرفتی ایشان تبیین و توضیح داده می‌شود. بخش دوم عهده دار تبیین بازتاب نگاه انسان‌شناختی امام در دو حوزه جامعه و حکومت بوده و دیدگاه ایشان در مورد نقش و جایگاه فرد در نظام اجتماعی و ارتباط او با نظام سیاسی و حکومت، بررسی می‌شود. فصل سوم این بخش، انسان‌شناسی امام را در نظریه ولایت فقیه و غیبت انسان کامل، مورد کنکاش و جست‌وجو قرار می‌دهد…».