بستر‌های ایجاد یک تحول تاریخی در مصر



اثری که هم اینک در معرفی آن سخن می‌رود، «مسیر منتهی به میدان التحریر» نام دارد که سیر تحولات سیاسی در این کشور، در سالیان اخیر را بازکاویده است. این پژوهش توسط لیوید سی گاردنر انجام شده، حسین مولایی آن را به فارسی بازگردانده و مرکز اسناد انقلاب اسلامی آن را روانه بازار نشر ساخته است. تارنمای ناشر در اشاره‌ای، موضوع و محتوای این کتاب را اینگونه معرفی کرده است: «سه دهه حاکمیت مبارک که با دیکتاتوری، فساد گسترده اداری و مالی و نارضایتی شدید اجتماعی همراه بود، سبب شد پایه‌های لرزان حکومت وی، با شروع اعتراضات مردمی در سال ۲۰۱۱ به سرعت متلاشی شود. نگرانی دولت اوباما در قبال تحولات مصر، از همان روز‌های اول تظاهرات در ماه ژانویه آشکار شد. یکی از نگرانی‌های عمده امریکا، از دست دادن ارتشی بود که از زمان به قدرت رسیدن مبارک، بیش از ۵۰ میلیارد دلار در آن سرمایه گذاری کرده بود. انقلاب مردم مصر به رغم میل امریکا و غرب، در مدت بسیار کوتاهی به پیروزی رسید و با سقوط مبارک، امریکا یکی از بزرگ‌ترین متحدان خود در منطقه حساس و استراتژیک خاورمیانه را از دست داد. این اثر به تاریخ روابط مصر و ایالات متحده در چند دهه اخیر پرداخته و با توجه به سوابق تاریخی روابط بین دو کشور، تحولات و سیر حوادث منتهی به انقلاب مصر را تجزیه و تحلیل می‌کند….»
سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی، در یادداشتی چند و، چون تنظیم و تبویب مطالب این تحقیق را به ترتیب پی‌آمده بازگفته است: «این کتاب معطوف به انقلاب مصر و سقوط حسنی مبارک است، اما در تحلیل این حادثه به مباحث تاریخی این رویداد نیز پرداخته است. موضوعات و مسائل تاریخی بسیار مهمی در منطقه، از تشکیل رژیم صهیونیستی، اشغال کانال سوئز، سیاست‌های منطقه‌ای ایالات متحده و سیاست خارجی مصر در این دوره تاریخی، مورد بررسی قرار گرفته است. در بخشی از مقدمه این کتاب می‌خوانیم: طی چند دهه حاکمیت نظامیان در مصر، ارتش از نفوذ خاصی در ابعاد سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جامعه این کشور برخوردار است. بخش اعظم اقتصاد مصر، در اختیار ارتش بوده و نظامیان در عرصه‌های سیاسی نیز نفوذ قابل توجهی دارند. بر همین اساس قدرت‌های بزرگ همواره برای کنترل این کشور، به نفوذ در لایه‌های نظامی مصر اندیشیده‌اند. امریکا به عنوان اصلی‌ترین بازیگر جهانی از زمان انورسادات و به طور ویژه در دوران مبارک، با نفوذ در ارتش مصر و وابسته کردن آن به خود، این کشور را کنترل می‌کند. ارتش مصر وابستگی‌های متعددی به منابع امریکایی از لحاظ برنامه‌ریزی، تسلیحات و تدارکات دارد. امریکا با حمایت‌های همه‌جانبه از ارتش مصر، دو هدف کلیدی تأمین ثبات در منطقه شمال آفریقا و امنیت رژیم صهیونیستی را دنبال می‌کند. کتاب مسیر منتهی به میدان التحریر، در شش فصل تاریخ روابط مصر و امریکا را تشریح می‌کند. فصل اول با عنوان در تعقیب یک سیاست، به ترسیم اوضاع سیاسی منطقه آسیای جنوب غربی و مصر در آستانه پایان جنگ جهانی دوم اختصاص یافته و موضوعات و موارد متعددی از جمله: ورود نیروی‌های انگلیسی به مصر و کانال سوئز و ورود مهاجران یهودی به فلطسین، از اهم مطالب ارائه شده در این فصل است. فصل دوم، اوضاع مصر در دوره کودتای نظامیان معروف به ارتش آزاد را به تصویر کشیده است. در این رابطه مذاکرات وزیر خارجه امریکا با ناصر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که در فصل دوم کتاب به خوبی مورد واکاوی قرار گرفته است. فصل سوم نیز به تبیین دکترین آیزنهاور برای جنگ شش روزه می‌پردازد….»